Τιμώντας τα πραγματικά σου συναισθήματα
Μερικές σκέψεις με συμπόνια και κατανόηση για τα συναισθήματα και την αυθεντικότητα
Η άλλη πλευρά των γιορτών: γιατί δεν είναι όλοι χαρούμενοι τα Χριστούγεννα
Χριστούγεννα: μια μαγική εποχή γεμάτη λαμπερά φώτα, εορταστική μουσική, χαρούμενες συγκεντρώσεις και ατελείωτη ευθυμία. Είναι η εποχή που τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ξεχειλίζουν από όμορφα στολισμένα χριστουγεννιάτικα δέντρα, τέλεια τυλιγμένα δώρα, λαμπερά χαμόγελα και την αστραφτερή ψευδαίσθηση ότι όλοι ζουν τις πιο ευτυχισμένες μέρες τους. Είναι σαν ο κόσμος να έχει κάνει μια σιωπηρή συμφωνία: αυτή είναι η εποχή για να λάμπεις, να γιορτάζεις, να είσαι ευτυχισμένος.
Αλλά τι γίνεται αν δεν νιώθεις τη μαγεία; Τι γίνεται αν τα Χριστούγεννα φέρνουν περισσότερο άγχος και βάρος παρά χαρά και ευτυχία; Τι γίνεται αν, ανάμεσα στα κάλαντα και τη λάμψη, παλεύεις με οικογενειακές εντάσεις, οικονομικό άγχος, θλίψη, έναν χωρισμό ή οτιδήποτε άλλο;
Είναι η άλλη πλευρά αυτής της εορταστικής περιόδου. Μια πλευρά, για την οποία σπάνια μιλάμε. Η σιωπηλή παραδοχή ότι δεν αισθάνονται όλοι χαρά αυτή την εποχή του χρόνου. Και όμως, η κοινωνία συχνά μας πιέζει να εμφανιστούμε γεμάτοι χαμόγελα, να παίξουμε το χαρούμενο σενάριο, ακόμη και όταν η καρδιά μας δεν αισθάνεται καθόλου γιορτινή.
Πίσω από αυτή την γυαλιστερή βιτρίνα, υπάρχει για πολλούς ανθρώπους μια διαφορετική πραγματικότητα – μια πραγματικότητα που δεν σχετίζεται με τη χαρά, αλλά με το άγχος, την συναισθηματική υπερφόρτιση ή ακόμη και τη θλίψη. Θέλω να μοιραστώ μερικές ιστορίες, οικείες εικόνες στις ζωές πολλών κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, που αποκαλύπτουν γιατί τα Χριστούγεννα δεν είναι πάντα η πιο υπέροχη εποχή του χρόνου.
Το βάρος της οικονομικής πίεσης
Η ιστορία της Μαρίας είναι μια ιστορία που όλοι έχουμε ξανακούσει. Ως μονογονεϊκή οικογένεια, μητέρα δύο παιδιών, νιώθει το έντονο βάρος των προσδοκιών. Τα παιδιά της απαριθμούν με ενθουσιασμό τα παιχνίδια που έχουν δει στις διαφημίσεις, ενώ ο προϋπολογισμός της μόλις και μετά βίας φτάνει για να καλύψει το ενοίκιο και τα ψώνια. Η πίεση να κάνει τα Χριστούγεννα «μαγικά» για τα παιδιά της βαραίνει την καρδιά της.
Χαζεύοντας το feed της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, η Μαρία βλέπει άλλους να δημοσιεύουν φωτογραφίες με τεράστια δώρα και πλούσια γιορτινά τραπέζια. Αισθάνεται ένα αίσθημα ανεπάρκειας, αναρωτιέται γιατί δεν μπορεί να προσφέρει στην οικογένειά της το ίδιο. Το άγχος συσσωρεύεται σιωπηλά, κρυμμένο πίσω από ένα κουρασμένο χαμόγελο.
Πλοήγηση στις οικογενειακές διαμάχες
Για τον Νίκο, οι διακοπές σημαίνουν επιστροφή στο σπίτι των γονιών του, όπου οι μακροχρόνιες εντάσεις βγαίνουν ξανά στην επιφάνεια. Οι συζητήσεις στο τραπέζι συχνά μετατρέπονται σε καυγάδες. Παλιές πληγές αναδύονται και η υποτιθέμενη ζεστασιά των οικογενειακών συγκεντρώσεων μοιάζει περισσότερο με μια καταιγίδα που ετοιμάζεται να ξεσπάσει.
Φοβάται αυτές τις υποχρεωτικές αδιάκριτες ερωτήσεις για τη ζωή του – “Πότε θα νοικοκυρευτείς; Γιατί δεν έχεις βρει μια καλύτερη δουλειά;” Οι γιορτές αλλάζουν μορφή: δεν υπάρχουν για τη σύνδεση, αλλά κινούνται περισσότερο στην επιβίωση από το συναισθηματικό φόρο της οικογενειακής δυναμικής.
Αντιμετωπίζοντας την απώλεια και τη μοναξιά
Η Σοφία χώρισε από τον σύντροφό της μερικούς μήνες πριν και οι γιορτές μοιάζουν με μια σκληρή υπενθύμιση αυτού που δεν έχει πια. Το άδειο κάθισμα στο τραπέζι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα χαρούμενα στολίδια γύρω της. Οι προσκλήσεις σε συγκεντρώσεις μοιάζουν υπερβολικές, οπότε αρνείται και αποσύρεται στο ήσυχο σπίτι της.
Ενώ οι άλλοι γιορτάζουν τα Χριστούγεννα, η Σοφία θρηνεί. Και σε έναν κόσμο όπου οι γιορτές είναι συνώνυμο της χαράς, εκείνη αισθάνεται αόρατη μέσα στη θλίψη της.
Το αόρατο βάρος της φιλοξενίας
Υπάρχει και η Ελένη, μια γυναίκα που, χρόνο με το χρόνο, γίνεται ο συνδετικός κρίκος, η κόλλα που κρατάει την οικογένεια ενωμένη. Μαγειρεύει, καθαρίζει, στολίζει και φροντίζει να είναι όλα τέλεια. Η κοινωνία περιμένει από αυτήν να επιτελεί τον ρόλο της ως οικοδέσποινα αβίαστα, αλλά κάτω από την επιφάνεια η ίδια νιώθει πολύ εξαντλημένη.
Αγαπάει την οικογένειά της, αλλά η πίεση να ανταποκρίνεται στις κοινωνικές προσδοκίες – να είναι η τέλεια μητέρα, σύζυγος, κόρη και οικοδέσποινα – είναι εξουθενωτική. Η Ελένη σπάνια έχει έστω και μια στιγμή να καθίσει και να απολαύσει η ίδια την εποχή αυτή.
Μια συμπονετική προσέγγιση
Αυτές οι ιστορίες είναι μερικά μόνο παραδείγματα του γιατί οι γιορτές μπορεί να μοιάζουν σαν ένα επιπλέον βάρος. Η οικονομική επιβάρυνση, οι οικογενειακές συγκρούσεις, η θλίψη, η μοναξιά ή η κοινωνική πίεση για απόδοση μπορεί να βαραίνουν πολύ, μετατρέποντας αυτό που θα έπρεπε να είναι μια χαρούμενη εποχή σ’ ένα αγχωτικό βίωμα.
Η πίεση να δείξουμε την χαρά μας. Η κοινωνική προσδοκία να είμαστε χαρούμενοι κατά τη διάρκεια των Χριστουγέννων μπορεί να είναι εξουθενωτική. Μπορεί να αισθανθείς παράξενος και παράταιρος αν δεν ψήνεις μπισκότα, τρως μελομακάρονα ή κουραμπιέδες, δεν συμμετέχεις σε πάρτι ή δεν ξετρελαίνεσαι με τη λάμψη της εποχής. Αυτή η κατ-αναγκαστική ευτυχία συχνά μειώνει τα αυθεντικά μας συναισθήματα και δημιουργεί ένα πρόσθετο βάρος ενοχής ή ντροπής. Γιατί δεν είμαι όπως οι άλλοι; 
Γιατί άραγε προωθούμε τόσο έντονα αυτό το αφήγημα; Ίσως επειδή τα Χριστούγεννα, οι γιορτές συμβολίζουν την ελπίδα και τη συντροφικότητα – που ιδανικά όλοι ποθούμε. Ωστόσο, με την προθυμία μας να διατηρήσουμε αυτά τα ήθη τα έθιμα και τις παραδόσεις, φιμώνουμε ακούσια εκείνους που μπορεί να μην είναι έτοιμοι ή ικανοί να τις ενσαρκώσουν.
Ξέρεις κάτι: Δεν είσαι μόνη/ος. Τα συναισθήματά σου είναι έγκυρα και δεν πειράζει να μην αισθάνεστε χαρούμενη/ος αυτή την εποχή του χρόνου. Τα Χριστούγεννα δεν χρειάζεται να βιώνονται με έναν συγκεκριμένο τρόπο, ούτε χρειάζεται να ανταποκρίνεσαι στις προσδοκίες κανενός – ούτε καν στις δικές σου.
Το κόστος της αγνόησης των αυθεντικών συναισθημάτων
Όταν καταπιέζουμε το πώς αισθανόμαστε πραγματικά για να ανταποκριθούμε στις εξωτερικές προσδοκίες, αποσυνδεόμαστε από τον εαυτό μας. Το να προσποιούμαστε ότι είμαστε καλά, ενώ δεν είμαστε, μπορεί να βαθύνει την αίσθηση της μοναξιάς και της απομόνωσης. Είναι σαν να μας λέει, ότι ο πόνος ή η δυσφορία μας δεν είναι έγκυρα, ότι πρέπει να τα κρύψουμε για να κάνουμε τους άλλους να νιώθουν άνετα κι έτσι καταλήγουμε συχνά να αναιρούμε αυτό που νιώθουμε.
Βέβαια, αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να μετριάσουμε τη χαρά όσων αγαπούν πραγματικά τα Χριστούγεννα. Σημαίνει απλά ότι πρέπει να δημιουργήσουμε χώρο για όλες τις εμπειρίες, για όλο το φάσμα των ανθρώπινων συναισθημάτων.
Τιμώντας την εμπειρία και την αυθεντικότητα
Τι θα γινόταν αν, αντί να επιβάλλουμε τη χαρά, αγκαλιάζαμε την αυθεντικότητα; Τι θα γινόταν αν προσεγγίζαμε τις γιορτές με διαφάνεια και συμπόνια, δίνοντας στον εαυτό μας και στους άλλους την άδεια να νιώσουν ό,τι κι αν προκύψει;
Ακολουθούν μερικοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τον τρόπο που βλέπουμε τα πράγματα:
Αναγνώρισε πλήρες φάσμα των συναισθημάτων Η χαρά και η θλίψη μπορούν να συνυπάρχουν. Μπορείς να θαυμάζεις την ομορφιά ενός χριστουγεννιάτικου δέντρου, ενώ ταυτόχρονα νιώθεις τον πόνο της έλλειψης ενός αγαπημένου προσώπου. Επίτρεψε στον εαυτό σου να αναγνωρίσει και να νιώσει όλα τα συναισθήματα χωρίς να τα κρίνει. Το να προσποιείσαι ότι είσαι ευτυχισμένη/ος, ενώ δεν είσαι, απλώς βαθαίνει την αποσύνδεση από τον πραγματικό σου εαυτό.
Επαναπροσδιόρισε Τα Χριστούγεννα δεν χρειάζεται να περιλαμβάνουν μεγάλες συγκεντρώσεις ή υπερβολικό στολισμό και πολύπλοκα και σπάνια εδέσματα. Μπορεί να είναι τόσο απλά όσο το άναμμα ενός κεριού, μια ήσυχη στιγμή με ένα βιβλίο, μια βόλτα στη φύση ή ένα απλό γεύμα με κάποιον που αγαπάς. Ορίστε την εποχή με τους δικούς σας όρους, με έναν τρόπο που ταιριάζει σε εσένα.
Βάλε όρια: Αν οι οικογενειακές συγκεντρώσεις ή οι κοινωνικές εκδηλώσεις σου φαίνονται too much, δεν πειράζει να πεις όχι και να μην δεχθείς την πρόσκληση. Προστάτεψε την ενέργειά σου και δώσε προτεραιότητα σε ό,τι σε θρέφει.
Εξάσκηση στη συμπόνια Να είσαι ευγενική/ός με τον εαυτό σου και τους άλλους. Όλοι κουβαλούν τα δικά τους αόρατα βάρη. Αν κάποιος αποφεύγει τις γιορτινές εκδηλώσεις ή φαίνεται λιγότερο ενθουσιώδης, δείξε κατανόηση και όχι κριτική διάθεση. Η προσφορά συμπόνιας μπορεί να δημιουργήσει στιγμές γνήσιας σύνδεσης μέσα στο χάος.
Δημιούργησε εναλλακτικές παραδόσεις Αν οι παραδοσιακές εορταστικές δραστηριότητες δεν σου αρέσουν και δεν σε αγγίζουν μπορείς να δημιουργήσεις τα δικά σου έθιμα. Άναψε ένα κερί για περισυλλογή, γράψε ένα γράμμα στον εαυτό σου ή αφιέρωσε χρόνο για να προσφέρεις στην κοινότητά σου με έναν τρόπο που σου φαίνεται ουσιαστικός.
Απελευθερώσου από την ανάγκη να ικανοποιείς Δεν χρωστάς σε κανέναν μια παράσταση ευτυχίας. Η ηρεμία, η ευτυχία και η ευημερία σου είναι πιο σημαντική από την ικανοποίηση των κοινωνικών ή οικογενειακών προσδοκιών.
Μια πρόσκληση για αλλαγή
Αυτά τα Χριστούγεννα, ας αλλάξουμε το αφήγημα. Ας δημιουργήσουμε μια κουλτούρα όπου είναι ΟΚ να μην είσαι ΟΚ. Ας δημιουργήσουμε ένα χώρο όπου τιμούμε τη συναισθηματική αλήθεια του καθενός. Ας αγκαλιάσουμε την ιδέα ότι η χαρά δεν είναι κάτι που επιβάλλεται με το ζόρι- είναι κάτι που ρέει φυσικά όταν κάποιος αισθάνεται ασφαλής και αποδεκτός.
Οι γιορτές δεν χρειάζεται να είναι μια εποχή αστραφτερής τελειότητας. Μπορούν να είναι μια εποχή γνήσιας σύνδεσης – με τους άλλους και με τον εαυτό σου. Είτε γελάς δίπλα στο τζάκι, είτε κλαίς στη μοναξιά, είτε βρίσκεσαι κάπου ενδιάμεσα, έχεις κάθε δικαίωμα να είσαι ακριβώς όπως είσαι.
Μακάρι όλοι μας να βρούμε στιγμές γαλήνης και να θυμηθούμε πως τη λάμψη που μπορούμε να προσφέρουμε δεν βρίσκεται στα στολίδια αλλά στην κατανόηση, τη συμπόνια και την αγάπη.
Το φως δεν το βρίσκουμε στη λάμψη της εποχής, αλλά στην ήρεμη αποδοχή της καρδιάς μας.
Με αγάπη,
