Καθόμουν χθες με τον σύντροφό μου, πίναμε καφέ και μιλούσαμε για τα σχέδια της εβδομάδας. Κι εγώ, με το χαρτάκι μου στο χέρι και το μυαλό μου γεμάτο λίστες, έλεγα: «Λοιπόν, αύριο θα κάνω αυτό, μεθαύριο εκείνο, και το Σαββατοκύριακο…» Και με κοίταξε και μου λέει: «Κι αν δεν πάει όπως το σχεδίασες;»
Πάγωσα για μια στιγμή.
«Μα πρέπει να πάει έτσι», του απάντησα σχεδόν αυτόματα, σαν να προσπαθούσα να πείσω περισσότερο τον εαυτό μου παρά εκείνον.
Και τότε χαμογέλασε κι είπε κάτι που αντηχεί ακόμη μέσα μου: «Άλλα σχεδίαζα κι άλλα ήρθαν… ότι να ‘ναι. Ότι έρθει ας έρθει. Πάω με τη ροή.»
Απλά έτσι. Σαν να μου άνοιξε ένα παράθυρο που δεν ήξερα ότι υπήρχε.
Ο έλεγχος και η αυταπάτη της ασφάλειας
Ξέρεις, μεγαλώνουμε πιστεύοντας ότι αν σχεδιάσουμε και προγραμματίσουμε αρκετά καλά, αν προσπαθήσουμε αρκετά σκληρά, αν ελέγξουμε κάθε παράμετρο, τότε η ζωή θα μας αποζημιώσει με προβλεψιμότητα. Με ασφάλεια. Με αποτέλεσμα.
Μα αυτή η όμορφα απρόβλεπτη ζωή, έχει άλλα σχέδια.
Θυμάμαι τον εαυτό μου σε παλιότερες σχέσεις, να προσπαθώ να πω τα «σωστά» λόγια, να φορέσω τα «σωστά» ρούχα, να δείξω την πιο καλογυαλισμένη εκδοχή του εαυτού μου. Σαν να ήμουν σε συνέντευξη για δουλειά, όχι σε μια συνάντηση και σύνδεση με έναν άλλο άνθρωπο. Κι όλο αυτό γιατί; Γιατί κάπου βαθιά μέσα μου, ένα μικρό κομμάτι – αυτό που θα το έλεγα το «εσωτερικό μου παιδί» – φοβόταν. Φοβόταν την απόρριψη, την εγκατάλειψη, την επίκριση που θα με διέλυε.
Ο έλεγχος δεν προέρχεται από δύναμη. Προέρχεται από φόβο. Από τα πληγωμένα μας κομμάτια που ακόμη πονούν και προσπαθούν να προστατευτούν με τον μόνο τρόπο που ξέρουν: κρατώντας τα πάντα σφιχτά δεμένα.
Μα τι γίνεται όταν κρατάς κάτι πολύ σφιχτά; Το πνίγεις. Το στραγγαλίζεις. Κι όσο παράξενο κι αν ακούγεται, το χάνεις.
Η μαγεία της παράδοσης
Υπάρχει ένα απόφθεγμα του Eckhart Tolle που με συγκλόνισε όταν το διάβασα πρώτη φορά:
«Τη στιγμή που αποδέχεσαι πλήρως την έλλειψη γαλήνης, η έλλειψη γαλήνης μετατρέπεται σε γαλήνη. Οτιδήποτε αποδέχεσαι πλήρως θα σε οδηγήσει στη γαλήνη. Αυτό είναι το θαύμα της παράδοσης.»
Διάβασέ το ξανά. Αργά.
Η στιγμή που αποδέχεσαι πλήρως την έλλειψη γαλήνης σου, αυτή μεταμορφώνεται σε γαλήνη.
Ακούγεται τρελό, έτσι; Και όμως.
Η παράδοση δεν σημαίνει ότι τα παρατάω. Δε σημαίνει ότι γίνομαι αδιάφορη ή παθητική. Σημαίνει ότι σταματάω να πολεμάω με την πραγματικότητα. Σημαίνει ότι λέω: «Εντάξει, δεν ξέρω πώς θα εξελιχθεί αυτό, αλλά εμπιστεύομαι ότι θα βρω το δρόμο μου. Ότι κι αν συμβεί, θα το αντιμετωπίσω.»
Είναι το να αφήνεις την ανάγκη για έλεγχο και να ευθυγραμμίζεσαι με κάτι μεγαλύτερο – με τη σοφία της ζωής, με τον Θεό, με το σύμπαν, ό,τι αυτό σημαίνει για εσένα. Είναι η διαφορά ανάμεσα στη ροή και στην πίεση.
Όταν είσαι στη ροή, τα πράγματα συμβαίνουν χωρίς να τα πιέζεις. Συγχρονικότητες συμβαίνουν. Ευκαιρίες εμφανίζονται. Κι εσύ απλά πρέπει να παραμείνεις ανοιχτή, να ακούσεις τη φωνή που ξέρει – όχι αυτή του εγώ σου που θέλει να έχει δίκιο, αλλά αυτή της καρδιάς σου που ξέρει τι χρειάζεσαι πραγματικά.
Σύνδεση ή προσκόλληση;
Κάπου στις αναζητήσεις μου, έπεσα σε μια φράση που με άγγιξε κάτι βαθιά μέσα μου:
«Το να επιβάλλεις τη σύνδεση είναι να επιβάλλεις την ευθυγράμμιση. Το να επιβάλλεις την ευθυγράμμιση είναι να επιβάλλεις την προσκόλληση. Το εγώ επιδιώκει την προσκόλληση. Η ψυχή αναζητά τη σύνδεση.»
Μα τι διαφορά έχουν;
Η προσκόλληση είναι όταν κρατάς κάποιον από φόβο. Από την ανάγκη να μη μείνεις μόνη, να μην αισθανθείς τον πόνο της απόρριψης. Είναι το «σε χρειάζομαι για να επιβιώσω».
Η σύνδεση είναι όταν επιλέγεις κάποιον από αγάπη. Από επιθυμία να μοιραστείς τη ζωή σου μαζί του, όχι από απόγνωση να γεμίσεις το κενό σου. Είναι το «σε θέλω στη ζωή μου γιατί είσαι εσύ».
Κι η αλήθεια είναι ότι δε χρειάζεται ποτέ να πιέσεις κάτι που προορίζεται και είναι για σένα. Αυτό που σου ταιριάζει θα έρθει φυσικά, ήρεμα, με γαλήνη – όχι χαοτικά, όχι με δράμα, όχι με ατελείωτες αναλύσεις και αγωνία.
Και ξέρεις κάτι; Ισχύει το ίδιο και για τη δουλειά, για τα σχέδια, για τα πάντα. Όταν πρέπει να πιέζεις ασταμάτητα κάτι να γίνει, όταν νιώθεις συνέχεια άγχος κι αντίσταση, ίσως είναι το σύμπαν που σου λέει: «Όχι ακόμη» ή «Όχι έτσι» ή ακόμη και «Όχι αυτό».
Η ομορφιά του άγνωστου
«Η αβεβαιότητα της ζωής είναι το υπόβαθρο της παράδοσης. Δεν χρειάχεται να έχεις όλες τις απαντήσεις, αλλά να ζεις με τις ερωτήσεις και να βρίσκεις γαλήνη στο άγνωστο.»
Αυτό με κάνει να χαλαρώνω και να παίρνω βαθιές ανάσες.
Γιατί ξέρεις κάτι; Δε χρειάζεται να ξέρουμε τα πάντα. Δε χρειάζεται να έχουμε όλες τις απαντήσεις τώρα. Η ζωή δεν είναι εξέταση που πρέπει να περάσουμε με άριστα. Είναι μια εμπειρία που πρέπει να τη ζήσουμε.
Κι όσο προσπαθούμε να ελέγξουμε την έκβαση, τόσο χάνουμε το ταξίδι. Γιατί το ταξίδι είναι στο τώρα, στη στιγμή – όχι στον προορισμό που έχουμε στο μυαλό μας.
Η πρακτική της παράδοσης είναι, όπως θα έλεγα, η πιο βαθιά πράξη εμπιστοσύνης. Η βαθιά πίστη ότι θα σε φριντίσουν, ότι όλα θα πάνε καλά – όχι απαραίτητα όπως το φαντάστηκες, αλλά όπως χρειάζεται να πάνε για να μάθεις, να αναπτυχθείς, να γίνεις αυτό που είσαι πραγματικά.
Οι περισσότεροι από εμάς δεν μεγαλώσαμε μαθαίνοντας να παραδινόμαστε, να αφήνουμε τον έλεγχο. Μάθαμε να αμφιβάλλουμε, να ελέγχουμε, να αντιδρούμε. Μάθαμε ότι η ασφάλεια έρχεται από τον έλεγχο. Μα η αλήθεια είναι ότι η πραγματική ασφάλεια έρχεται από τη γνώση ότι ό,τι κι αν συμβεί, μπορείς να το αντιμετωπίσεις. Κι αυτό δεν το αποκτάς κρατώντας τα πάντα σφιχτά. Το αποκτάς αφήνοντας.
Όταν η ζωή σου φέρνει αναποδιές
Και ναι, η ζωή θα σου φέρει αναποδιές. Θα κάνει σχέδια χωρίς να σε ρωτήσει. Θα αλλάξει κατεύθυνση όταν εσύ νόμιζες ότι όλα πάνε τέλεια.
Το θέμα δεν είναι ότι δε θα συμβούν δύσκολα πράγματα. Το θέμα είναι πώς εσύ θα επιλέξεις να αποκριθείς σε αυτά.
Θα παλέψεις με την πραγματικότητα, θα κλωτσήσεις και θα ουρλιάξεις για το πόσο άδικο είναι; Ή θα πάρεις μια βαθιά ανάσα και θα πεις: «Εντάξει, αυτό είναι που συμβαίνει. Τι μπορώ να μάθω από αυτό; Πώς μπορώ να το αντιμετωπίσω με χάρη;»
Η McCall Erickson το λέει τέλεια:
«Η παράδοση είναι να εγκαταλείπουμε αυτό που πιστεύουμε ότι θα έπρεπε να συμβαίνει για αυτό που πραγματικά συμβαίνει.»
Παραιτούμαστε από το «έπρεπε» και αγκαλιάζουμε το «είναι».
Κι εδώ ας βάλουμε και λίγο χιούμορ, γιατί η ζωή είναι και τραγικά κωμική. Πόσες φορές έχω κλάψει για κάτι που νόμιζα ότι ήταν το τέλος του κόσμου, μόνο για να κοιτάξω πίσω έξι μήνες μετά και να πω: «Ευτυχώς που δεν έγινε όπως ήθελα!» Πόσες φορές έχω χάσει δουλειές, σχέσεις, ευκαιρίες που τις έκλαιγα σαν να έχανα τα πάντα, μόνο για να συνειδητοποιήσω αργότερα ότι το σύμπαν με προστάτεψε από κάτι που δε μου ταίριαζε;
Ο έλεγχος είναι μια αυταπάτη. Η παράδοση είναι η πύλη.
Η αντίσταση και η απελευθέρωση
«Η αντίσταση είναι η ρίζα του πόνου, η αποδοχή είναι το κλειδί για την απελευθέρωση.»
Κάθε φορά που αντιστεκόμαστε στην πραγματικότητα, υποφέρουμε. Κάθε φορά που λέμε «δε θα έπρεπε να είναι έτσι», «γιατί μου συμβαίνει αυτό», «δεν είναι δίκαιο», δημιουργούμε πόνο.
Όχι επειδή η κατάσταση φέρνει πόνο από μόνη της – αλλά επειδή εμείς πολεμάμε με την ύπαρξή της.
Η αποδοχή δεν σημαίνει ότι μου αρέσει. Δε σημαίνει ότι δε θα κάνω κάτι γι’ αυτό. Σημαίνει ότι σταματάω να σπαταλάω ενέργεια με το να εναντιώνομαι, και αντί γι’ αυτό τη χρησιμοποιώ για να βρω λύσεις, για να προσαρμοστώ, για να εξελιχθώ.
Το go with the flow, πάω με τη ροή, δεν είναι για τους τεμπέληδες. Είναι μια συνειδητή επιλογή για να ξεκλειδώσεις τις πόρτες της εσωτερικής ελευθερίας. Ένα λες: «Δε μπορώ να ελέγξω τον κόσμο, αλλά μπορώ να επιλέξω πώς θα ζήσω μέσα σ’ αυτόν.»
Επιστροφή στον καφέ
Κι έτσι, καθισμένη με τον σύντροφό μου εκείνο το απόγευμα, με το χαρτάκι με τα σχέδιά μου στο χέρι, πήρα μια βαθιά ανάσα κι είπα: «Ξέρεις κάτι; Έχεις δίκιο. Ότι έρθει ας έρθει.»
Και χαμογέλασα. Γιατί αυτή η μικρή παράδοση, αυτή η μικρή εμπιστοσύνη στη ζωή, με γέμισε με γαλήνη, μια γαλήνη που κανένα σχέδιο δε μου είχε δώσει ποτέ.
Δεν εγκαταλείπω τα όνειρά μου. Δεν σταματάω να προσπαθώ. Αλλά παύω να αγχώνομαι για το «πώς» ακριβώς θα συμβούν. Παύω να νομίζω ότι ξέρω καλύτερα από τη ζωή. Παύω να κρατάω τα πάντα τόσο σφιχτά που τα πνίγω.
Αφήνομαι. Παραδίνομαι. Και σε αυτή την παράδοση, βρίσκω δύναμη που δεν ήξερα ότι είχα.
Γιατί η παράδοση δεν είναι αδυναμία. Είναι το θάρρος να εμπιστευτείς αυτό που δεν μπορείς να δεις. Είναι η σοφία να ξέρεις ότι δε χρειάζεται να κουβαλάς όλο το βάρος του κόσμου στους ώμους σου. Είναι η ηρεμία, η απαλότητα και η χάρη να αφήσεις τη ζωή να σε οδηγήσει, αντί να προσπαθείς να την τραβήξεις εκεί που νομίζεις ότι πρέπει να πάει.
Και ξέρεις κάτι; Η θέα είναι πολύ καλύτερη από εδώ.
Αυτές οι σκέψεις ξεκίνησαν από μια απλή συζήτηση. Από λίγα λόγια που έπεσαν σε γόνιμο έδαφος. Κι ενώθηκαν με αποσπάσματα που έχω διαβάσει, με σοφία που έχω βρει στις σελίδες βιβλίων, με εμπειρίες που έχω ζήσει. Και ήρθαν να ησυχάσουν το νου και να με γαληνέψουν.
Ίσως κάνουν το ίδιο κι για σένα.
Ίσως κι εσύ, όπου κι αν βρίσκεσαι τώρα, μπορείς να πάρεις μια βαθιά ανάσα, να αφήσεις το χαρτάκι με τα σχέδια στην άκρη για λίγο, και να πεις: «Ότι έρθει ας έρθει. Πάω με τη ροή.»
Γιατί εκεί, σε αυτή τη ροή, σε περιμένει η γαλήνη που ψάχνεις.
